Żonkile - symbol pamięci o powstańcach żydowskich

Te piękne żółte kwiaty otrzymywał Marek Edelman, jeden z ostatnich przywódców w getcie warszawskim. Przeżył wojnę i opowiadał historię młodych bojowników o godność – nienaruszalnym, niezbywalnym prawie każdego człowieka. Co roku otrzymywał bukiet od anonimowej osoby, która czytając książkę Hanny Krall pt. „Zdążyć przed Panem Bogiem” – opartej na wywiadzie z Edelmanem, w której zawarte są jego wspomnienia, że są to być może – jego ulubione kwiaty. Składał je przed Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie.

Od 2009 roku, czyli od śmierci Marka Edelmana pojawiają się nadal i dziś stały się symbolem pamięci o powstańcach z getta, pamięci, która ma łączyć, a nie wznosić mury nienawiści.

19 kwietnia 1943 r. dwa tysiące Niemców wkroczyło do getta, by je ostatecznie zlikwidować. Przeciwstawiło się im kilkuset młodych ludzi z konspiracyjnych Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego. Powstańcy, pod dowództwem Mordechaja Anielewicza, byli wycieńczeni i słabo uzbrojeni. Wielu wiedziało, że nie mają szans, ale woleli zginąć w walce, by ocalić swoją godność.

Przez cztery tygodnie Niemcy równali getto z ziemią, paląc dom po domu. Schwytanych bojowców i mieszkańców zabijali lub wywozili do obozów. Nielicznym Żydom udało się wydostać kanałami z płonącego getta. 16 maja Niemcy na znak zwycięstwa wysadzili Wielką Synagogę przy ul. Tłomackie. Getto warszawskie przestało istnieć.

Żonkil stał się symbolem szacunku i pamięci o powstaniu. Organizowana zaś przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN akcja „Łączy nas pamięć ” ma na celu rozpowszechnianie tego symbolu oraz szerzenie wiedzy na temat samego powstania.

pamiec